هدگیر ارتودنسی یک روش درمانی بسیار مهم و مداوم برای برخی از بیماران است. در برخی موارد استفاده از هدگیر میتواند از کشیدن دندان یا کشیدن یک دندان دائمی جلوگیری کند. همچنین هدگیر دندان میتواند تا حد زیادی بر کنترل رشد فک و تعادل فک و بافت نرم صورت تأثیر بگذارد. هدگیر نیروهایی را ایجاد میکند که رشد صورت و فک را در جهت مطلوب هدایت میکنند. همچنین از هدگیر برای حرکت دادن دندانها به موقعیتهای بهتر یا جلوگیری از حرکت دندانها استفاده میشود. استفاده منظم از هدگیر به گونهای که تجویز شده است، منجر به ایجاد بهترین نتایج میگردد. اگر از دستورالعملهای داده شده پیروی نکنید، درمان ارتودنسی شما طول خواهد کشید و برنامه درمانی شما ممکن است تغییر کند. در ادامه مقاله بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
هدگیر ارتودنسی چیست؟
هدگیر ارتودنسی یک وسیله دندانپزشکی است که در درمان ارتودنسی برای اصلاح مشکلات مختلف دندانپزشکی مانند Overbite ، Underbite و ازدحام بیش از حد استفاده میشود. معمولاً در خارج از دهان پوشیده میشود و از یک کمان صورت تشکیل شده است ، که یک سیم فلزی خمیده است که به مولرهای پشتی وصل میشود ، و تسمهها یا باندهایی که در اطراف سر یا گردن قرار دارند. سر با استفاده از فشار ملایم به دندانها و فکها کار میکند، که به هدایت رشد و حرکت آنها به موقعیت صحیح کمک میکند. به طور معمول هر روز یا شب چندین ساعت پوشیده میشود و بسته به شدت مشکل دندانپزشکی میتواند متفاوت باشد. در حالی که در ابتدا هدگیر ارتودنسی میتواند ناراحت کننده باشد ، بسیاری از افراد میدانند که فواید سلامت دندانپزشکی بهبود یافته و لبخندی جذاب تر به ارزش ناراحتی موقت است.
انواع هدگیر ارتودنسی
هدگیر در انواع متفاوتی وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار، بهترین نوع آن انتخاب میشود که در زیر به انواع آن اشاره شده است:
- هدگیر گردنی: هدگیر گردنی نسبت به دیگر انواع هدگیر رایج تر بوده و نوار گردنی آن به کمک بندهایی به دندان متصل میشود. در مواقعی که فک پایین بسیار عقبتر از فک بالا قرار گرفته است، هدگیر گردنی میتواند بسیار مناسب باشد. این دستگاه با اعمال فشار بر روی فک، از رشد فک بالا جلوگیری کرده و رشد فک پایین را سریع تر میکند. هدگیر گردنی میتواند برای درمان اورجت بسیار کارآمد باشد و کمک کند تا دندانها در جای مناسب خود قرار بگیرند. در مواقعی که لازم باشد، این نوع هدگیر میتواند دندانهای عقبی را ثابت نگه دارد.
- هدگیر پس سری: این نوع هدگیر کمی به هدگیر گردنی شباهت داشته، اما تفاوتی که دارد این است که این نوع هدگیر در بالای سر قرار میگیرد و از رشد عمودی فک بالا جلوگیری میکند. افرادی که اندازه فک و لثه آنها ارتفاع زیادی دارد، کاندیدای مناسبی برای استفاده از این دستگاه میباشند.
- هدگیر معکوس: این هدگیر دارای یک و یا دو پد بوده روی چانه و پیشانی قرار میگیرد. این هدگیر به هدگیر کلاس 3 نیز مشهور بوده و برای درمان آندربایت مورد استفاده قرار میگیرد.
- هدگیر ترکیبی: هدگیر ترکیبی از هدگیر گردنی و پس سری تشکیل شده و یک نوار در بالای سر و نوار دیگری در پشت گردن دارد. این هدگیر از بالا و پشت سر به دندانها فشار اعمال کرده و سبب میشود تا دندانهای آسیا به سمت عقب بروند.
کاربرد هدگیر ارتودنسی
گاهی اوقات بریسها و تجهیزات داخلی ارتودنسی به تنهایی قادر به حرکت دادن دندانها و هدایت آن ها به موقعیتهای مناسب نیستند. در این صورت، از هدگیر ارتودنسی استفاده میشود. در صورتی که برای انجام کار خود نیاز به فضای بیشتری در دهان داشته باشید، از هدگیر استفاده میشود تا این فضا فراهم شود.
هدگیر بیشتر برای رفع مشکلات فکی، به ویژه مشکلات رشد فکی استفاده میشود. معمولاً افرادی که دچار جلوزدگی فک بالا هستند، کاندیدای مناسب استفاده از هدگیر ارتودنسی میباشند. از هدگیر ارتودنسی برای درمان جلوزدگی فک پایین نیز استفاده میشود. به طور کلی از هدگیر ارتودنسی زمانی که اوربایت و یا آندربایت شدید باشد، استفاده میشود.
در موارد Overbite ، جایی که دندانهای فوقانی بیش از حد از دندانهای تحتانی بیرون زده است ، ممکن است از پیشانی کشش دهانه یا هدگیر بلند استفاده شود تا به آرامی دندانهای فوقانی را به حالت عقب بکشید. برای زیربینی ، جایی که دندانهای تحتانی در خارج از دندانهای فوقانی بیرون زده میشوند ، ممکن است از روسری معکوس استفاده شود تا فک فوقانی را به جلو بکشید.
از هدگیر ارتودنسی نیز در موارد ازدحام بیش از حد استفاده میشود ، جایی که فضای کافی در دهان وجود ندارد تا همه دندانها راحت باشند. با استفاده از فشار به دندانها ، روسری میتواند فضایی را در دهان ایجاد کند و به دندان اجازه میدهد تا به موقعیت ایده آل تر حرکت کنند. هدگیر به طور معمول هر روز یا شب به مدت چند ساعت پوشیده میشود ، همانطور که توسط ارتودنتیست کارگردانی شده است. مهم است که دستورالعملهای ارتودنتیست را با دقت دنبال کنید تا اطمینان حاصل شود که روسری به درستی پوشیده شده و برای مدت زمان مناسب.
مزایای هدگیر
برخی از ناهنجاریهای خاص دهان و دندان به کمک دستگاه هدگیر ارتودنسی درمان میشوند. این دستگاه دارای فواید و مزایای متعددی بوده که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- در برخی از مواقع استفاده از هدگیر سبب میشود تا بدون نیاز به جراحی مشکلات دهان و دندان رفع گردند.
- گاهی اوقات، هدگیر ارتودنسی نیاز به کشیدن دندان را کاهش میدهد.
- هدگیر ارتودنسی به رشد و تعادل فک در حین درمان ارتودنسی دندان کمک میکند.
- این دستگاه کمک میکند تا درمان بهتر و سریع تر پیش رود.
- هدگیر برای شکل گیری رشد فک برای کودکانی که بافت استخوانی نرمی دارند، بسیار مناسب است.
- برخی مواقع براکتهای ارتودنسی به تنهایی نمیتوانند به اصلاح بعضی از ناهنجاریها بپردازند و از هدگیر کمک گرفته میشود.
معایب هدگیر
در صورتی که متخصص ارتودنسی استفاده از هدگیر را توصیه کرده باشد، باید همکاری لازم را با دندانپزشک انجام داد، اما با این حال میتواند معایبی به همراه داشته باشد که در زیر به بررسی معایب هدگیر ارتودنسی میپردازیم:
- برای استفاده از هدگیر باید بسیار با احتیاط عمل کنید، زیرا میتوانید سبب آسیب به دندانها و حتی صورت خود شوید.
- هدگیر ارتودنسی ظاهر ناخوشایندی دارد که میتواند اعتماد به نفس را در حین درمان کاهش دهد، اما با این حال این نکته مهم را در نظر داشته باشید که در صورت استفاده درست از آن، نتیجه نهایی بی نظیری ایجاد میشود.
نحوه استفاده از هدگیر
در ادامه طریقه گذاشتن هدگیر روی دندانها را به شما توضیح میدهیم:
- نصب هدگیر را جلوی آینه انجام دهید. روی دندانهای آسیای بزرگ فک بالا، حلقهای تعبیه شده است تا حلقه هدگیر روی آن قرار داده شود. گوشه دهان خود را کنار بزنید و بخش انتهایی کمان را در انتداد لوله گذاشته و با فشار دست با احتیاط، آن را در جای خود فیکس کنید.
- در ادامه همین کار را با سمت مخالف دهان انجام دهید.
- پس از آن نوبت وصل کردن بخش گردنی به کمان فلزی میباشد. و در ادامه کش را به دور گردن قرار داده و آن را دور کمان خارجی بگذارید و برای سمت مقابل نیز همین کار را انجام دهید.
مراقبت از هدگیر ارتودنسی
از هر ابزار ارتودنسی دندان که استفاده میکنید، باید توجه کنید که مراقبت از آن بسیار اهمیت دارد. زمانی که دستگاهی در دهان قرار میگیرد، می تواند به راحتی سبب تجمع باکتریها شود و مشکلات متعددی را برای شما ایجاد کند. در ابتدا نکتهی مهمی که وجود دارد، این است که نتیجه درمان به صورت مستقیم به همکاری شما با ارتودنتیست بستگی دارد. در ادامه روشهای مراقبتی از هدگیر ارتودنسی دندان را بیان میکنیم:
- به دلیل اینکه استفاده از هدگیر ارتودنسی تا حدودی دشوار است، در ابتدا به جای استفاده از هدگیر به صورت 15 ساعت مداوم در بازه های زمانی کوتاه تری از آن استفاده کنید.
- در روزهای ابتدایی شاید استفاده از هدگیر تا حدودی درد و ناراحتی ایجاد کند که پس از چند روز رفع میگردد. اما میتوانید برای کاهش درد و ناراحتی از داروهای مسکن استفاده نمایید.
- توجه داشته باشید تا استفاده درست از هدگیر را به طور کامل از ارتودنتیست خود یاد بگیرید.
- در صورتی که ورزش رزمی و خاصی را دنبال میکنید، برای جلوگیری از آسیب رسیدن به دندانها و صورت خود، بهتر است تا تا پایان درمان اینگونه اقدامات را انجام ندهید.
- بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید. علاوه بر مسواک حتما برای تمیز کردن بین دندانهای خود از نخ دندان استفاده داشته باشید.
- مراقب باشید تا هیچکس به شوخی هدگیر ارتودنسی روی صورت شما را نکشد . به آن ضربه ای وارد نکند.
- اگر هدگیر برای شما سردرد ایجاد کرد، از داروهای مسکن استفاده کنید.
سخن آخر
هنگام شروع استفاده از هدگیر ارتودنسی، داشتن کمی ناراحتی جزئی و درد طبیعی است. مخصوصا در چند شب اول استفاده از هدگیر برای بیمارها پیش آمده است که با بهره از هدگیر، دچار درد شدهاند. در چنین مواردی، باید در اولین فرصت، به دکتر ارتودنسی خودتان مراجعه کنید. همچنین برای آگاهی بیشتر از مشکلات فوریتی ارتودنسی، میتوانید نوشتار حل مشکلات فوریتی براکت ارتودنسی در خانه را مطالعه نمایید.