پلاک ارتودنسی چیست؟ | انواع و کاربرد

اگر در حال بررسی گزینه‌های درمان ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان هستید، متوجه خواهید شد که ابزارهای مختلفی در آن مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر کدام به نحوی در ایجاد یک لبخند زیبا نقش دارند. جدا از بریس‌های ثابت معمولی، ابزارهایی وجود دارند که به آن‌ها پلاک ارتودنسی گفته می‌شود و در دو دسته‌بندی ثابت و متحرک وجود دارند و هر دسته شامل انواعی از پلاک‌ها است. شاید درباره این وسیله ارتودنسی کمتر شنیده باشید، اما باید بدانید که نقش پررنگی در نتیجه درمان دارد. بنابراین تصمیم گرفتیم این مقاله را به بررسی آن اختصاص و هر آنچه لازم است درباره پلاک ثابت ارتودنسی و پلاک متحرک ارتودنسی بدانید را به شما بگوییم.

پلاک ارتودنسی چیست؟

پلاک ارتودنسی، ابزاری است که پشت و اطراف دندان‌های بالا، دندان‌های پایین و گاهی اوقات هر دو قرار می‌گیرد. آنها دارای سیم، پیچ و فنر هستند که برای حرکت آرام دندان‌ها به موقعیت‌های صحیح استفاده می‌شوند. همچنین می‌توان با استفاده از این پلاک‌ها دندان‌ها را در محل خود ثابت نگه داشت و پس از اتمام درمان از بازگشت آن‌ها به موقعیت اولیه جلوگیری کرد.

برخی از پلاک های ارتودنسی، دارای ساختار پیچیده‌تری هستند که به آن‌ها پلاک فانکشنال می‌گویند. این پلاک‌های متحرک، جهت رشد دندان‌ها و فک‌ها را تغییر می‌دهند و به ویژه برای کودکانی که دندان‌های بالایی آنها بیرون زده است و فک پایین‌تری کوچک‌تر دارند، بسیار کاربردی است.

اهمیت استفاده از پلاک ارتودنسی پس از اتمام درمان

پس از اتمام درمان ارتودنسی، تقریبا برای همه افراد خطر بازگشت دندان‌ها به حالت اولیه وجود دارد. ریتینر یکی از پلاک‌های ارتودنسی است و اگر کسی از آن استفاده نکند، احتمال دارد درمان بیهوده شود و تمام تلاش‌های ارتودنتیست و خودش بی نتیجه بماند. پس برای حفظ نتیجه درمان حتما باید همه از ریتینر استفاده کرد.

کاربرد پلاک ارتودنسی چیست؟

پلاک ارتودنسی یک ابزار رایج برای اصلاح و تثبیت موقعیت دندان‌ها است که عموما از پلاستیک و فلز ساخته می‌شود. از این ابزار می‌توان در موارد زیر استفاده کرد:

• نگه‌داشتن دندان‌ها در جای خود
• ایجاد اصلاحات کوچکی در وضعیت فک و دندان‌ها

عملکرد پلاک ارتودنسی چگونه است؟

پلاک‌های ارتودنسی یا در ثابت نگه داشتن دندان نقش دارند یا در ایجاد تغییر و اصلاحات. در هر مورد عملکرد آن‌ها متفاوت است. مثلا عملکرد ریتینر که باعث تثبیت موقعیت دندان‌ها می‌شود، به این صورت است که با وصل شدن به پشت دندان‌ها از حرکت آن‌ها پس از اتمام درمان جلوگیری می‌کند.

از طرفی پلاک فانکشنال باعث ایجاد اصلاحات در رشد فک می‌شود و عملکرد آن به این صورت است که جهت و سرعت رشد فک را کنترل می‌کند. معمولا از آن برای اصلاح دندان‌هایی که بیرون زده‌اند استفاده می‌شود. می‌توان در آن، سیم جلو را به تدریج سفت کرد تا دندان‌ها به موقعیت بهتری برگردند.

کاربرد پلاک ارتودنسی چیست؟

جدا از تثبیت و اصلاح دندان‌ها، از پلاک‌ ارتودنسی می‌توان برای اقدامات پیشگیرانه در ارتودنسی کودکان نیز استفاده کرد.

یکی دیگر از دلایلی که ممکن است از آن استفاده شود، زمانی است که دندان‌های عقب بیش از حد به سمت جلو حرکت کرده‌اند. در این حالت برای حرکت دندان‌ها به عقب از این پلاک‌ها کمک می‌گیریم.

همچنین ممکن است از یک پلاک برای رفع آندربایت استفاده شود که به عنوان کراس بایت دندان‌های جلو نیز شناخته می‌شود. پلاک‌های مختص رفع آندربایت معمولا دارای فنرهایی هایی است که به پشت دندان‌های جلویی وصل می‌شود. از این روش برای متمایل کردن دندان‌های جلویی بالا به سمت دندان‌های پایین استفاده می‌شود. هنگامی که دندان‌ها کمی حرکت کردند، پلاک منفعل می شود و ممکن است نیاز به تنظیم مجدد باشد. در طی معاینات دوره‌ای متخصص ارتودنسی، پلاک به گونه‌ای تنظیم می‌شود که بار دیگر بر ناحیه مشکل‌دار فشار وارد شود.

پلاک ثابت ارتودنسی

پلاک ثابت ارتودنسی، مانند بریس‌های معمولی به گونه‌ای روی دندان نصب می‌شود که فقط متخصص ارتودنسی می‌تواند آن را بردارد و بیمار این امکان را نخواهد داشت. این پلاک‌ها معمولا از فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند. متخصص ارتودنسی آن را به صورتی روی پشت دندان‌های بیمار قرار می‌دهد که هنگام لبخند زدن یا صحبت کردن قابل مشاهده نباشد. برخی از آن‌ها به همه دندان‌ها وصل می‌شوند، در حالی که در برخی دیگر فقط ابتدا و انتهای پلاک به دندان‌های انتهایی دو طرف وصل می‌شود.

در اغلب موارد، پلاک‌های ثابت فقط روی پشت شش دندان پایینی جلو قرار می‌گیرند، اگرچه گاهی اوقات روی پشت دندان‌های بالا نیز نصب می‌شوند و حتی برخی افراد آن‌ها را فقط برای دو دندان جلویی می‌گذارند تا شکافی دوباره ظاهر نشود. محدودیت زمانی استفاده از پلاک ارتودنسی را ارتودنتیست تعیین می‌کند و گاهی پیش می‌آید که بیمار مجبور است تا آخر عمر از آن‌ها استفاده کند.

“این نکته را هم در نظر داشته باشید که اگر پلاک‌ها شکستند یا شل شدند، حتما به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا آن‌ها را تعمیر کند.”

مزایای پلاک ثابت ارتودنسی

واضح‌ترین مزیت پلاک‌های ثابت این است که 24 ساعته در دهان شما می‌مانند و این یعنی آن‌ها به طور مداوم دندان‌های شما را در موقعیت عالی نگه‌می دارند. از آنجایی که آن‌ها بسیار کوچک هستند، نسبت به پلاک‌های متحرک بسیار راحت‌تر هستند. مزیت مهم دیگر آن، این است که هیچ کس نمی‌فهمد که شما آن را در دهان خود دارید.

پلاک متحرک ارتودنسی

پلاک متحرک ارتودنسی برای اهداف مختلفی استفاده می‌شود. در چند دهه اخیر، رایج‌ترین نوع استفاده از پلاک‌های متحرک، به عنوان نگهدارنده پس از تکمیل درمان ارتودنسی برای جلوگیری از حرکت دندان‌ها بوده است. اما با وجود پلاک‌های ثابت که نیاز به انطباق کمتری از طرف بیمار دارند و حجم کمتری دارند، استفاده از نوع متحرک به عنوان نگهدارنده بسیار کاهش یافته است.

مزایای پلاک متحرک ارتودنسی

صفحات متحرک به طور کلی دارای ویژگی‌هایی هستند که در واقع خیلی مزیت به شمار نمی‌رود! مزیت اصلی این است که می‌توان آن‌ها را برای غذا خوردن و مسواک زدن بیرون آورد. بسیاری از بیماران فکر می‌کنند که استفاده از آن‌ها راحت‌تر خواهد بود، در حالی که معمولا برعکس است. آنها معمولا حجیم‌تر از پلاک‌های ثابت هستند که در ابتدا بر گفتار تاثیر مگذارند و ناراحتی ایجاد می‌کنند.

کلام پایانی

اکنون متوجه شدید که با وجود اینکه پلاک ارتودنسی خیلی شناخته‌شده نیست، در روند درمان و حفظ نتیجه آن چقدر مهم و مؤثر است. انواع مختلفی از آن وجود دارد که چند نوع رایج آن در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین انواع این ابزار، ریتینر است که کمک زیادی به حفظ نتیجه درمان می‌کند. اگر بعد از درمان از آن استفاده نکنید، انگار که اصلا هیچ کاری انجام نداده‌اید!