تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک در چیست؟

دانستن تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک معمولا یکی از دغدغه‌های مهم هر کسی است که قصد شروع درمان ارتودنسی را دارد. هر فردی در هر سنی ممکن است به دلایل مختلفی نیاز به شروع درمان ارتودنسی داشته باشد: شلوغی دندان، مشکلات بایت، دیاستما و غیره. با این حال، امروزه گزینه‌های زیادی در حوزه روش‌های ارتودنسی دندان وجود دارد و گاهی اوقات تشخیص تفاوت بین انواع مختلف ارتودنسی دشوار است. به همین دلیل، بسیاری از بیماران می‌خواهند بدانند که برای دستیابی به نتایج مطلوب، استفاده از دستگاه ثابت بهتر است یا متحرک؟ در این مقاله در مورد مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک (الاینرها) صحبت خواهیم کرد. دو نوع درمان که اگرچه هر دو می‌توانند موثر باشند، اما ویژگی‌های متفاوتی دارند.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک در اجزای تشکیل‌دهنده دستگاه آن‌ها

قبل از ذکر تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک، ابتدا توضیح می‌دهیم که دستگاه مورداستفاده در هر یک از این نوع ارتودنسی‌ها از چه اجزایی تشکیل شده‌اند.

دستگاه ثابت از قطعات کوچک فلزی به نام براکت تشکیل شده است که به سطح دندانی متصل شده و توسط یک قوس فلزی به هم متصل می‌شوند. این قوس به براکت‌ها می‌پیوندد و فشار مداوم بر روی آن‌ها وارد می‌کند تا به تدریج دندان‌ها به موقعیت صحیح حرکت کنند. براکت‌ها انواع مختلفی دارند: فلزی، شفاف، لینگوال. اما ویژگی مشترک در بین همه آن‌ها این است که ثابت هستند.

در مقابل دستگاه ارتودنسی متحرک از الاینرهای نامرئی یا شفاف تشکیل می‌شود. الاینرها آتل‌های متحرکی هستند که روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و همان عملکرد دستگاه‌های ثابت ارتودنسی را انجام می‌دهند؛ یعنی با اعمال فشار، موقعیت دندان‌ها را اصلاح می‌کنند.

 

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک

دستگاه‌های ارتودنسی متحرک، در اصلاح هر گونه مشکل دندانی اثربخشی یکسانی با دستگاه‌های ثابت دارند دارند. به عبارت دیگر، تفاوت بین دستگاه های ثابت و متحرک در هدف (نتیجه درمان) نیست، بلکه در روش دستیابی به آن هدف است. در زیر به توضیح این تفاوت‌ها می‌پردازیم تا بتوانید تصمیم بگیرید که کدام روش درمانی برای شما مناسب‌تر است.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک از نظر زیبایی‌شناختی

دستگاه ثابت: غالبا اولین نکته ای که هر شخصی در هنگام ارزیابی تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک و مناسب‌تر بودن دستگاه ثابت یا متحرک در نظر می‌گیرد، جنبه زیبایی‌شناختی آن است. از این نظر، الاینرها نسبت به دستگاه‌های ثابت برتری دارند؛ زیرا وقتی دهان خود را باز می‌کنیم از بیرون قابل مشاهده نیستند. اما براکت‌های ثابت چه از نوع فلزی باشند چه سرامیکی و نامرئی تا حدودی قابل مشاهده هستند.

“در این مورد، بریس‌های لینگوال استثنا هستند؛ زیرا در آن براکت‌ها بر روی قسمت لینگوال دندان‌ها (پشت دندان‌ها) قرار می‌گیرند و از بیرون چندان قابل‌مشاهده نیستند.”

الاینرها: از نظر زیبایی الاینرها گزینه مناسب‌تری هستند. می‌پرسید چگونه؟ زیرا به جای براکت‌های متصل به دندان، از پلاک‌هایی استفاده می‌شود که کاملا با آناتومی دندان‌ها مطابق است و به دلیل شفاف بودن، تقریبا برای دیگران غیرقابل تشخیص است. این ویژگی به شما این امکان را می‌دهد که بدون اینکه کسی متوجه شود شما در حال درمان ارتودنسی هستید، صحبت کنید و لبخند بزنید. این برای کسانی که برای کسانی که می‌خواهند ظاهر معمول خود را در طول درمان حفظ کنند بسیار عالی است.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک از نظر قابلیت جابه‌جایی

دستگاه ثابت: قابلیت جابجایی یکی دیگر از ویژگی هایی است که باید در تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک در نظر گرفته شود. همانطور که گفتیم دستگاه‌های ارتودنسی ثابت را تا زمانی که درمان ارتودنسی به پایان نرسد نمی‌توانیم برداریم. غیرقابل جابه‌جایی بودن دستگاه ثابت معایبی دارد؛ مثلا اینکه نمی توان دستگاه را برای تمرین ورزشی که خطر ضربه را در بر دارد برداشت. علاوه بر این، بر موقعیت‌های دیگری از جمله بهداشت روزانه دندان‌ها یا مصرف برخی غذاها، تأثیر منفی می‌گذارد.

الاینرها: در مقابل الاینرها کاملا قابل‌جابجایی هستند. این ویژگی، کار را بسیار آسان‌تر می‌کند. شما می‌توانید هر زمان که نیاز داشتید، مثلا برای غذا خوردن یا مسواک زدن، آن‌ها را بردارید.

“البته لازم به ذکر است که متخصصان توصیه می‌کنند که الاینرها را حداقل به مدت 22 ساعت در روز روی دندان‌ها قرار دهیم تا تمام حرکات مورد نظر را به درستی انجام دهند.”

پیشنهاد مطالعه: انواع روش‌های ارتودنسی

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک از نظر راحتی

دستگاه ثابت: هنگام مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک، راحتی یکی دیگر از موارد مهمی است که باید در نظر بگیرید. بریس‌های سنتی (دستگاه‌های ثابت) معمولا به دلیل تماس با بافت‌های نرم دهان باعث ایجاد ناراحتی می‌شوند. این امر ممکن است منجر به ایجاد زخم‌های سطحی و یا در برخی مواقع به دلیل جابجایی نخ منجر به زخم های عمیق‌تر شود. خوشبختانه برای جلوگیری از برخی از این ناراحتی‌ها، واکس‌های مخصوص ارتودنسی وجود دارد که کمک می‌کنند این آسیب‌ها به حداقل برسند.

همچنین ممکن است پس از هر بار تنظیم براکت‌ها که باید در معاینه‌های دوره‌ای انجام شود، فشار خفیفی روی دندان‌ها وارد شود. این فشارها که بیشتراز فشارهایی هستند که توسط الاینرها وارد می‌شوند، می‌توانند باعث ناراحتی در سطح قوس‌های دندانی و حتی سردرد یا گوش درد شوند.

الاینرها: الاینرها از پلاستیکی سفت و محکم و با کیفیت بالا ساخته شده‌اند. به لطف این ویژگی، سطح آن‌ها صاف و ظریف است. به این ترتیب ایجاد زخم داخل دهان به ندرت اتفاق می‌افتد. در مورد فشار، هنگام جابجایی از یک مجموعه الاینر به مجموعه دیگر، می‌توانید متوجه آن شوید. با این حال، از آنجایی که تغییرات بسیار مکرر هستند، احساس درد و ناراحتی ناشی از فشار بسیار خفیف است.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک از نظر بهداشت

دستگاه ثابت: حفظ بهداشت دهان و دندان یکی دیگر از نگرانی های عمده بیماران تحت مراقبت‌های ارتودنسی و یکی دیگر از موارد مهم در تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک است. در ارتودنسی ثابت، بهداشت روزانه دهان کمی دشوارتر است. هنگامی که بریس‌ها را می بندیم، سطح دندان دیگر صاف نیست و باید توجه بیشتری به تمیز کردن داشته باشیم. علاوه بر این، یکی دیگر از برنامه‌های ضروری برای بهداشت خوب دندان، استفاده از نخ دندان است. با این حال، با قرار گرفتن یک قوس فلزی در امتداد دندان‌ها، استفاده صحیح از آن پیچیده‌تر می‌شود.

الاینرها: در حالی که رعایت بهداشت دهان و دندان در دستگاه ثابت کمی پیچیده‌تر است، با استفاده از الاینرها این مشکل برطرف می‌شود. این به این دلیل است که هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، به راحتی می‌توان الاینرها را جدا کرد و دندان‌ها را کاملا برای مسواک زدن در دسترس قرار داد.

تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک از نظر محدودیت غذا و خوراکی

دستگاه ثابت: با بریس‌های ثابت، باید به برخی از غذاهای سفت که باید با دندان‌های ثنایا و نیش گاز گرفته شوند، توجه ویژه‌ای داشته باشید. زیرا براکت‌ها که با چسب مخصوص به سطح دندان چسبانده می‌شوند، هنگامی که نیرو یا فشاری به آن‌ها وارد می‌شود ممکن است جدا شوند و مجبور شوید برای چسباندن مجدد به مرکز ارتودنسی مراجعه کنید و در نتیجه طول درمان طولانی شود.

علاوه بر این، مصرف غذاهای چسبنده مانند آب‌نبات یا برخی از شیرینی‌ها نیز می‌تواند مشکل ساز باشد، زیرا تمیز کردن آنها ممکن است دشوار باشد. همچنین برخی از مواد غذایی وجود دارد که باید هنگام نصب براکت‌های سرامیکی از آن‌ها اجتناب کنید. زیرا این براکت‌ها هم‌رنگ مینای طبیعی دندان هستند و به راحتی با مصرف چای، قهوه یا برخی ادویه‌جات روی آن‌ها لکه ایجاد می‌شود.

الاینرها: اما در ارتودنسی متحرک، به لطف الاینرها می‌توان از هر نوع غذایی بدون مشکل لذت برد. در زمان صرف غذا کافی است الاینرها را بردارید و آن ها را در جعبه خود نگه دارید تا زمانی که بعد از غذا خوردن و مسواک زدن دوباره آن‌ها را روی دندان قرار دهید.

کلام پایانی

در انتهای مطلب تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک لازم است بگوییم که بریس‌های ثابت برای سالیان پی در پی رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین گزینه بوده‌اند که اغلب به دلیل عدم اطلاعات در مورد گزینه‌های مدرن و پیشرفته‌تر است. ارتودنسی در سال‌های اخیر تحول چشمگیری داشته است و ارزش آن را دارد که همه گزینه‌های موجود را در نظر بگیریم. این گزینه‌ها نه تنها به همان اندازه موثر هستند، بلکه مزایای بسیار دیگری نیز دارند.

با این حال، باید در نظر داشته باشیم که قبل از هر تصمیمی و شروع درمان با الاینر یا براکت، باید با متخصص ارتودنسی مشورت کنیم تا بدانیم کدام نوع ارتودنسی برای ما مناسب است، زیرا مورد هر بیمار متفاوت است.